MAΥΡΗ ΣΗΜΑΙΑ, Αναρχικό Δελτίο Αντιπληροφόρησης και Δράσης, νο 52, Νοέμβρης 2008

ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΝΤΕΚΟΡ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

Παράλληλα με την καταστροφή και τη λεηλασία του φυσικού περιβάλλοντος μέσα από μεγάλα αναπτυξιακά έργα στην ύπαιθρο, τα αστικά τοπία αναμορφώνονται, με τη λαίλαπα των αναπλάσεων να πλήττει τους ελεύθερους χώρους, στα πλαίσια της καπιταλιστικής ανάπτυξης και της εδραίωσης του ελέγχου σε βάρος της κοινωνίας.

Οι αναπλάσεις -προσανατολισμένες στην ολοκληρωτική κατοχή, εκμετάλλευση και επιτήρηση κάθε πτυχής του χώρου και του χρόνου- αποτελούν μέρος της επίθεσης του κράτους και των αφεντικών για την επιβολή ενός ασφυκτικότερου κοινωνικού μοντέλου: Η αρχιτεκτονική του ελέγχου, οι αποστειρωμένοι από κάθε στοιχείο αυθορμητισμού χώροι, οι νεκρές ζώνες κατανάλωσης, οι όγκοι τσιμέντου, οι κάμερες παρακολούθησης, τα κάγκελα και η αστυνόμευση, προωθούν τη συντριβή κάθε δυνατότητας συλλογικής δραστηριότητας και αντίστασης, και υπαγορεύουν κοινωνικές σχέσεις δομημένες πάνω στο εμπόρευμα, την αποξένωση και την αλλοτρίωση.

Και αν η μία όψη αυτής της διαδικασίας είναι η απροκάλυπτη ισοπέδωση "ανεκμετάλλευτων" χώρων πρασίνου που έχουν απομείνει στην πόλη είτε για την κατασκευή πάρκινγκ (όπως αυτή που επιχειρήθηκε στο πάρκο Κύπρου και Πατησίων) είτε για την ανέγερση κτιρίων (όπως στο κτήμα Θων) ή άλλων εγκαταστάσεων (όπως στον Πευκώνα Αγίων Αναργύρων και στο άλσος Παγκρατίου), σήμερα εισβάλλει στο προσκήνιο και μια άλλη, εκσυγχρονισμένη, εκδοχή της καταστροφής των ελεύθερων χώρων: Αυτή της "πράσινης" ανάπλασης, όπου ο έλεγχος πια είναι φτιαγμένος από "οικολογικά υλικά".

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η γενικευμένη ανάπλαση του Πεδίου του Άρεως, η οποία παρουσιάστηκε το Μάρτη του 2008 από τους φορείς της Υπερνομαρχίας και τον υπεύθυνο αρχιτέκτονα Α. Τομπάζη ως "πράσινο" έργο. Οι εργασίες που θα κοστίσουν συνολικά πάνω από 9 εκατομμύρια ευρώ ξεκίνησαν την άνοιξη, με τα συνεργεία των κατασκευαστικών εταιρειών να περιφράσσουν το πάρκο με συρματοπλέγματα και λαμαρίνες, αποκλείοντας την πρόσβαση.

Σύμφωνα με τη μελέτη, η δημιουργία κήπων, σιντριβανιών και "ειδικών" χώρων αναψυχής συνοδεύεται από την επέκταση της περίφραξης με κάγκελα, την αύξηση της αστυνόμευσης, την ανακατασκευή των δύο θεάτρων του πάρκου (του "Άλσους" και του υπαίθριου "Αλίκη") για την "αξιοποίησή" τους, καθώς και από τη δημιουργία ενός εκτεταμένου δικτύου φωταγώγησης που θα καλύπτει όλους τους χώρους κάνοντας ορατή την κάθε κίνηση. Ενώ, βέβαια, από την υπό ανάπλαση περιοχή εξαιρούνται τα 5,6 στρέμματα που έχουν καταπατηθεί από τον "Πανελλήνιο" και στα οποία έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα κτίσματα, έχουν κοπεί δέντρα και έχουν διανοιχθεί δρόμοι για να εξυπηρετούνται οι εγκαταστάσεις του πλήρως, πλέον, εμπορευματοποιημένου αθλητικού πολυκέντρου του μεγαλοεπιχειρηματία και καναλάρχη Μ. Κυριακού.

Πίσω από τις φράσεις "ασφαλές και λειτουργικό" πάρκο, "αναβάθμιση" και "αξιοποίηση" που αναμασούν οι υπεύθυνοι του έργου, βρίσκεται η κατασκευή ενός αποστειρωμένου χώρου. Στο όνομα της ασφάλειας και στα πλαίσια του κοινωνικού καλλωπισμού, τα δέντρα, το χώμα και τα λουλούδια, γίνονται το ντεκόρ για την εκδίωξη των "ανεπιθύμητων" (αστέγων, μεταναστών χωρίς χαρτιά κ.α.) είτε από τα σώματα φύλαξης του πάρκου είτε απλά από την αφιλόξενη αρχιτεκτονική ενός τεχνητού περιβάλλοντος-"βιτρίνα". Εξάλλου, για την Εξουσία, η οποία ευθύνεται για τη φτώχεια, την εξαθλίωση, τις ταξικές και κοινωνικές ανισότητες, δεν προβλέπεται φυσικά η εξάλειψη αυτών των φαινομένων, αλλά η επιβολή εκείνων των αισθητικών προτύπων που εξοστρακίζουν από το δημόσιο χώρο τους ανθρώπους που κουβαλούν τέτοια χαρακτηριστικά, περιθωριοποιώντας και γκετοποιώντας τους.

Παράλληλα, η διαμόρφωση ειδικών και διαχωρισμένων χώρων (περιπάτου, παιχνιδιού, τρεξίματος, ποδηλάτου, skateboard κ.α.) για την "τακτοποίηση" από τα πάνω των δραστηριοτήτων διαφορετικών ομάδων ανθρώπων που χρησιμοποιούσαν το πάρκο, σε συνδυασμό με τις επιμέρους αναπλάσεις χώρων με στόχο είτε την κερδοσκοπική εκμετάλλευσή τους είτε τη διοργάνωση "χάπενινγκ" με την αιγίδα ή την άδεια των αρχών -όπως το γνωστό "θεατράκι" όπου στο παρελθόν γίνονταν αυτοοργανωμένες συναυλίες και εκδηλώσεις- είναι αιχμές που αναδεικνύουν την καταστροφή του πάρκου ως ελεύθερου χώρου και τη μετατροπή του σε ένα ασφυκτικά ελεγχόμενο περιβάλλον. Αφού αυτό που καταστρέφεται είναι οι μνήμες και η ζωή που του έδιναν οι άνθρωποι με τον τρόπο που το οικειοποιούνταν, και αυτό που προωθείται -μέσω επιβεβλημένων από τα πάνω χρήσεων του χώρου, του καθορισμού επιτρεπόμενων και μη δραστηριοτήτων και πολλαπλών απαγορεύσεων- είναι η αφομοίωση κάθε στιγμής του ελεύθερου χρόνου και η ενσωμάτωση κάθε δραστηριότητας, ακόμα κι εκείνων που εμπεριέχουν την αμφισβήτηση, στα κυρίαρχα πρότυπα.

Σε προηγούμενες αναπλάσεις του Πεδίου του Άρεως είχαν ξεσπάσει αντιστάσεις από περιοίκους και αλληλέγγυους, όπως ήταν οι κινητοποιήσεις που έγιναν το 2003 ενάντια στην περίφραξη του πάρκου. Τότε, μετά από ανοιχτές συνελεύσεις ακολούθησαν πορείες κατά τη διάρκεια των οποίων διαδηλωτές ξήλωσαν μέρος από τα κάγκελα που είχαν τοποθετηθεί. Επίσης, τα δύο τελευταία χρόνια είχαν αναζωπυρωθεί οι αντιδράσεις απέναντι στις καταπατήσεις του "Πανελληνίου", με περιοίκους να έρχονται αντιμέτωποι με τα ΜΑΤ όταν προσπάθησαν να ξηλώσουν το οδόστρωμα και να ξαναφυτέψουν δέντρα σε σημείο του πάρκου που είχε ασφαλτοστρωθεί αυθαίρετα για την πρόσβαση οχημάτων ανεφοδιασμού των αθλητικών εγκαταστάσεων. Σήμερα όμως, που ουσιαστικά νομιμοποιούνται και επεκτείνονται οι περιφράξεις αλλά και οι καταπατήσεις, η προπαγάνδα περί "πράσινης ανάπλασης" έρχεται να αποσπάσει την κοινωνική συναίνεση και τη σιωπή μπροστά στην καταστροφή του πάρκου.

Είναι το σημείο που συναντούν τα όριά τους οι όποιες διαμαρτυρίες εγκλωβίζονται σε μια καταγγελία για την "υποβάθμιση" και "εγκατάλειψη" των ελεύθερων χώρων από τους αρμόδιους φορείς. Τέτοιες αντιλήψεις συναντιούνται αναπόφευκτα με τα επιχειρήματα που προβάλλει η εξουσία για να παρουσιάσει τις αναπλάσεις ως κοινωνικό αίτημα είτε στο όνομα της "αισθητικής αναβάθμισης" και της "ποιότητας ζωής" είτε της ασφάλειας. Αναπαράγουν αυταπάτες για την ύπαρξη εναλλακτικών από το ίδιο το σύστημα και μέσα στα πλαίσιά του (όπως είναι η "πράσινη" ανάπτυξη), και οι οποίες εξυπηρετούν μόνο τον εξωραϊσμό και τη διαιώνισή του. Και τελικά καταλήγουν να ρίχνουν νερό στο μύλο της ανάπλασης αφού αναγνωρίζουν στις εταιρείες και στους εκπροσώπους των κρατικών θεσμών -τους εκπροσώπους δηλαδή ενός συστήματος που ευθύνεται για τη λεηλασία και την καταστροφή της φύσης, την εμπορευματοποίηση και την αστυνόμευση των ελεύθερων χώρων και ευρύτερα για την εκμετάλλευση και την καταπίεση της κοινωνίας- το "δικαίωμα" να διαμορφώνουν τους χώρους που θα κινούμαστε και θα ζούμε.

Ταυτόχρονα, ο περιορισμός της υπόθεσης κάθε επαπειλούμενου ελεύθερου χώρου σε μια τοπική διάσταση, και η αποκοπή της από την ευρύτερη κρατική-καπιταλιστική επίθεση στο δημόσιο χώρο, αλλά και στη φύση και την κοινωνία, υποσκάπτει τη συνάντηση των επιμέρους αντιστάσεων και εμποδίζει τη ριζοσπαστικοποίησή τους στην κατεύθυνση μιας συνολικότερης κριτικής. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τέτοιες αντιλήψεις εκφράζονται κυρίως από κομματικά στελέχη που εμφανίζονται να συμμετέχουν σε τοπικές αντιστάσεις, και τα οποία από τη θέση τους δεν θα μπορούσαν παρά να προωθούν τη διαμεσολάβηση και να προβάλουν ως λύση την εναπόθεση στο σύστημα που εκπροσωπούν.

Κάθε χώρος, όσο "πράσινος" κι αν είναι, είναι τόσο λιγότερο ελεύθερος όσο περισσότερο ελέγχεται από την εξουσία.

ΝΑ ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΘΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ-ΦΥΛΑΚΗ

ΝΑ ΠΡΟΑΣΠΙΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΟΙΚΕΙΟΠΟΙΗΘΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ενάντια στην περίφραξη, τον έλεγχο και την εμπορευματοποίησή τους

ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΟΥ, ΝΑ ΣΑΜΠΟΤΑΡΟΥΜΕ ΤΙΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ!

Ανοιχτή συνέλευση από το λόφο του Στρέφη,
6 Νοέμβρη '08 

_______________________________________________

Αφίσα ενάντια στην ανάπλαση του Πεδίου:

ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ ΤΟ “ΠΡΑΣΙΝΟ” ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΝΤΕΚΟΡ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΝΑ ΠΡΟΑΣΠΙΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΑΝΟΙΚΕΙΟΠΟΙΗΘΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ

Πίσω από φράχτες και συρματοπλέγματα εξελίσσεται μία -γενικευμένη αυτή τη φορά- ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ, κόστους 9 εκατ. ευρώ, που διαφημίζεται από την Υπερνομαρχία, τους σχεδιαστές και τους εργολάβους των έργων ως "οικολογική" παρέμβαση στο κέντρο της πόλης, για να κερδίσουν την κοινωνική συναίνεση στην καταστροφή ενός ακόμα ελεύθερου χώρου.

Πίσω από τις φράσεις "ασφαλές και λειτουργικό πάρκο", "αναβάθμιση" και "αξιοποίηση" που αναμασούν οι ίδιοι που επιχειρούν να μετατρέψουν κάθε σπιθαμή γης σε πηγή κέρδους και σε πεδίο αστυνόμευσης της κοινωνικής ζωής βρίσκεται:

Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΝΟΣ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΦΡΑΓΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ ελεγχόμενης πρόσβασης, όπου τα κάγκελα, η φωταγώγηση, τα σώματα φύλαξης και η ίδια η αρχιτεκτονική του, στα πλαίσια του κοινωνικού καλλωπισμού, θα εξορίζουν τους "ανεπιθύμητους" (άστεγους, μετανάστες “χωρίς χαρτιά” κ.λπ.)

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΩΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ μέσα από τις απαγορεύσεις και τους περιορισμούς στη χρήση του, αφού αυτό που καταστρέφεται είναι οι μνήμες και η ζωή που του έδιναν οι άνθρωποι που το χρησιμοποιούσαν.

Η ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ και επέκταση των ήδη υπαρχουσών περιφράξεων από τις προηγούμενες αναπλάσεις, όπως και της καταπάτησης μιας έκτασης 5,6 στρ. από τον "Πανελλήνιο" του μεγαλοεπιχειρηματία Μ. Κυριακού, όπου έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα κτίσματα.

Η ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ του Πάρκου, αφού η ανάπλαση ανοίγει το δρόμο για τη συστηματικότερη κερδοσκοπική εκμετάλλευσή του.

Ανοιχτή Συνέλευση από το λόφο του Στρέφη

 

*